Het rozenkransgebed

De naam Rozenkrans wordt gebezigd zowel voor het bekende bidsnoer als voor de gebedsoefening eraan verricht. In strikte zin wordt er het grote snoer en de gebedsoefening der volledige vijftien tientjes mee bedoeld, terwijl dan het kleine snoer en het gebed der vijf tientjes Rozenhoedje heten. Doch het spraakgebruik noemt ook het Rozenhoedje veelal Rozenkrans.

Over de oorsprong van de Rozenkrans zijn de geleerden het niet eens. Het gebruik van bidsnoeren om bepaalde gebeden af te tellen is minstens zo oud als het christendom zelf en nog heden ten dage in het Oosten ook buiten de Kerk bekend. Het staat vast dat de woestijnvaders ermee vertrouwd waren.

Wat onze tegenwoordige Rozenkrans betreft, kunnen wij ons veilig vasthouden aan wat paus Benedictus XV daarover schreef in zijn Encycliek "Fausto appetente die" (1921): "De Koningin der Hemelen heeft zich bediend van de H. Dominicus om de Kerk haar heilige Rozenkrans te leren." Zij het dan ook niet van hem alleen. En in wat de paus er onmiddellijk op laat volgen, geeft hij tevens kernachtig aan wat de bedoeling van deze vrome oefening is: "dat bepaalde gebed dat tegelijk met mond en geest wordt verricht, door beschouwing der voornaamste mysteriën van de godsdienst, terwijl men vijftien malen het gebed des Heren en vijftien maal tien keren de begroeting van Maria herhaalt."

De "techniek" van de Rozenkrans is dus deze: men laat tong en lippen, waarmee wij anders zo dikwijls en zo schromelijk zondigen, op hùn wijze God en zijn H. Moeder eren, door het voortdurend en a.h.w. werktuigelijk uitspreken van twee schone en zinrijke, uit de Hemel zelf tot ons gekomen gebedsformules: het Onze Vader en het Weesgegroet. Dit vergt geen of weinig aandacht, want de bedoeling is ditmaal niet zich op te houden bij de betekenis der woorden, althans niet geregeld. De hogere vermogens, verbeelding, verstand en wil, blijven derhalve vrij om intussen aangewend te worden op de overweging der Geheimen, vijftien bepaalde Mysteriën uit het leven van Jezus en Maria, één voor elk "tientje", te weten:

De Blijde Geheimen

1. De Engel Gabriël brengt de blijde boodschap aan Maria.
2. Maria bezoekt haar nicht Elisabeth.
3. Jezus wordt geboren in een stal van Bethlehem.
4. Jezus wordt in de tempel opgedragen.
5. Jezus wordt in de tempel wedergevonden.

De Droevige Geheimen

1. Jezus bidt in doodsangst tot zijn hemelse Vader.
2. Jezus wordt gegeseld.
3. Jezus wordt met doornen gekroond.
4. Jezus draagt zijn kruis naar de berg van Calvarië.
5. Jezus sterft aan het kruis.

De Glorievolle Geheimen

1. Jezus verrijst uit de doden.
2. Jezus stijgt op ten hemel.
3. De Heilige Geest daalt neder over de Apostelen.
4. Maria wordt in de hemel opgenomen.
5. Maria wordt in de hemel gekroond.

Voor deze korte meditatie der Geheimen kunnen zoveel methoden gebezigd worden als er hoofden zijn: men is volkomen vrij. Enkele wenken zullen echter aan menigeen niet onwelkom zijn.

Eerste methode

Onder het prevelen van het Onze Vader en de 10 Weesgegroeten stelt ge u met uw verbeelding het bijbehorend Geheim voor; denkt ge, zoekt ge met uw verstand wat er u wel het meest in treft; en verwerkt ge in uw gemoed of in uw wil een gevoelen, een acte van liefde, geloof, hoop, dankbaarheid, berouw, een voornemen of wat dan ook, overeenkomstig datgene wat u getroffen heeft.

Bijv. eerste blijde geheim: ge stelt u Maria voor in de stille afzondering van haar kamertje, waar de engel haar verschijnt, en ge beluistert het bekende gesprek. Daarbij treft u dat deze boven alle schepselen hoog verkorene zich in nederige bereidvaardigheid Gods dienstmaagd verklaart. En zo verwekt ge bij u zelf een gesteltenis van bereidwilligheid om te doen wat God van u verlangen mag. Woorden zijn daartoe niet nodig.

Tweede methode

Thans zoekt ge in elk mysterie naar een zelfde bepaalde deugd waarmee ge veel moeite hebt, bijv. geduld. Bij het eerste droevige geheim kunt ge Jezus' geduld met zijn Apostelen overdenken. Na al hun mooie beloften bij het Avondmaal, slapen ze wanneer Hij bij hen troost komt zoeken in zijn doodsnood en Hij heeft voor hen enkel het zachte verwijt: "Kunt ge dan niet één uur met Mij waken?" Weldra komt de verrader en Jezus noemt hem vriend. En de anderen laten hem alleen en vluchten. Eer het een paar uur verder is, heeft Petrus, de uitverkoren Rotsman, Hem driemaal verloochend. Wat een voorbeeld voor ons die om een kleinigheid opvliegen en uitvallen!

En zo gaat ge al de vijf Geheimen door, overal zoekend naar diezelfde deugd van geduld. In de Geseling, die gerekte gruwelijke foltering en beschaming; de langdurige verfijnde pijniging van de Doornenkroon, stekend in overgevoelige plaatsen; de moeizame Kruisdraging van de afgemartelde Heiland; tenslotte de eindeloze uren dat Hij daar hing aan zijn doorspijkerde handen.

Deze tweede methode heeft het voordeel van grotere eenheid. De aandacht wordt over minder punten verspreid, en aldus heeft de indruk kans om dieper door te dringen en gemoed en wil krachtiger op te wekken tot acten en voornemens.

Derde methode

Ge geeft aan elk Rozenhoedje en aan elk tientje een intentie overeenkomstig het mysterie. Bijvoorbeeld de blijde geheimen hebben betrekking op de kindsheid des Heren. Dan bidden we dus voor ouders, kinderen, opvoeders, gezinsleven en dergelijke. Zo in het eerste blijde geheim voor vrouwen in gezegende omstandigheden; in het tweede voor degenen die hun alsdan naar Maria's voorbeeld bij moeten staan; in het derde voor de kleinen die in armoede ter wereld komen; in het vierde wijden we onze kinderen aan Jezus en Maria toe; in het vijfde vragen we hen niet te mogen verliezen hetzij door ontijdige dood of afdwaling (ofwel dat we de verlorenen mogen wedervinden). Ook kunnen we bij elk tientje ons bereid verklaren onze kinderen aan God af te staan, als Hij hen roept om te zijn in het Huis en de dingen van de Vader.

Bij de droevige geheimen bidt ge voor de verschillende klassen van zondaars, bijvoorbeeld afvalligen en lafhartigen (eerste geheim); zedenkwetsers (tweede geheim); hoogmoedigen (derde geheim); opstandigen tegen God (vierde geheim); alle zondaren (vijfde), en vergeet niet dat gij zelf daar ook onder valt.

Bij de glorievolle geheimen kunt ge de H. Kerk gedenken, vragen om haar zegepraal (eerste); dat de gedachten der mensen meer Omhoog mogen worden gericht (tweede); om de bijstand van de H. Geest en een nieuwe, rijkelijke uitstorting van zijn Pinkstergenaden (derde); om de voorspraak van Maria bij Gods troon (vierde); en dat zij ons allen brenge tot de eeuwige bekroning van ons leven in de Hemel (vijfde).

Vierde methode

Bij ieder geheim gaat ge na welke genade God aldaar aan de mensheid verleend heeft door Jezus en Maria, bijvoorbeeld eerste blijde geheim: Hij geeft zichzelf, wordt mens om ons; eerste droevige geheim: Christus aanvaardt voor ons zijn lijden en dood; eerste glorivolle geheim: Christus geeft ons door zijn eigen verrijzenis de stellige verzekering van onze eigen opstanding op de jongste dag. Enz., enz. En dan zegt ge uw Rozenkrans in een geest van dankbaarheid.

Vijfde methode

Hier stijgt ge nog hoger. Ge beschouwt welke glorie Jezus en Maria in elk mysterie brengen aan God. En zelfvergeten, in onbaatzuchtige liefde verheugt gij u daarover, offert ge die glorie ook uit uw eigen naam.

Zesde methode

Zoals al eerder werd voorgesteld en nog dikwijls zal worden, kunt gij aan elk tientje het een of ander gebed toevoegen, in overeenstemming met uw intentie, met het punt dat gij overweegt, de liturgische tijd van het jaar, of wat dan ook. De H. Maagd heeft zelf de drie herdertjes aan wie zij in 1917 verscheen te Fatima in Portugal, aangeraden na elk tientje een gebedje in te voegen voor de intentie die zij hun aanbeval: "O mijn Jezus, vergeef ons onze schulden; bewaar ons voor het hellevuur; geleid alle zielen ten Hemel, vooral degenen die het meest uw barmhartigheid behoeven.

Zevende methode

Denk niet te gauw dat het voor u te omslachtig of te moeilijk is om te mediteren over de geheimen wanneer ge uw tientjes bidt. Onder de hierboven gegeven methoden vindt ge er met enige goede wil en volharding beslist wel een die binnen uw bereik valt en die u spoedig dierbaar zal worden. Er zijn echter omstandigheden dat dergelijk hersenwerk zo goed als onmogelijk is. Dan is het raadzaam dit te vereenvoudigen tot een rustige aandacht voor de tegenwoordigheid Gods (in het H. Sacrament, in het heelal, of in onze ziel) waarop wij onze gedachten steeds weer kalm terugvoeren, als we na een verstrooiing opnieuw tot ons zelf komen. Ondertussen laten we onze mond God dienen en verheerlijken door het uitspreken der gebeden. Een in het begin gemaakte intentie kan aan het geheel een bepaalde oriëntatie geven. Deze vereenvoudigde zevende methode, zal blijken voor de andere niet onder te doen in het afwerpen van geestelijke vruchten.