Forma introductionis parochorum (installatie van een pastoor)

Uit de statuten van het bisdom Den Bosch geef ik hier de volledige tekst (in het Latijn, waarin het origineel gesteld is, gevolgd door een Nederlandse vertaling die van mijn eigen hand is), van de installatie van een pastoor. Deze is te vinden in appendix II (blz. 155) van de statuten.

Forma introductionis parochorum

Cantatur vel legitur Veni Creator cum V. et oratione. Decanus, introducturus novum parochum, ipsum indutum superpelliceo et stola albi coloris (quibus et decanus indutus esse debet), ducit ad altare maius, ubi antea parata sunt claves ecclesiae, calix, missale et paramenta sacerdotalia complicata. Acceptas de manu novi parochie litteras institutionis praelegit coram praesentibus duobus testibus et fidelibus.

Dein iubet ipsum genuflexum ante altare maius edere iuramentum consuetum in hunc modum: - Iuro et promitto obedientiam, reverentiam et honorem Summo Pontifici NN., Excmo ac Rmo Dno NN. Ordinario dioecesis Buscoducensis eiusque successoribus. Item iuro ac promitto pastoratui meo in NN. fideliter deservire, et ibidem personaliter residere, secundum oneris alli ennexi exigentiam; bona pastoratus et ecclesiae meae non alienabo, indebite alienata, quantum in me erit, fideliter recuperare studebo. Specificationem omnium fructuum pastoratus mei et ecclesiae meae, cum debita designatione hypothecarum, limitum et terminorum, si exigatur, Excmo ac Rmo Ordinario dioecesis nostrae tradam: Sic me Deus adiuvet et haec sancta Dei Evangelia: manu dextra posita super evangelium.

Quibus peractis, decanus ascendit ad medium altaris, illud osculatur, ibidemque novo parocho, qui cum decano ascenderat, tradit claves ecclesiae, dicens: Traditione clavium istarum pono te et constituo in reali et actuali possessione huius pastoratus in NN., cum omnibus privilegiis, iuribus et proventibus. Tum novus parochus aperit tabernaculum et genuflectit ante SS. Sacramentum. Decanus dicit: 

In traditione calicis, missalis etc.

In signum realis et actualis possessionis huius pastoratus in NN., trado tibi calicem, missale et paramenta sacerdotalia altaris maioris.

Post haec, clauso tabernaculo, uterque vadit ad suggestum etc., ut infra, et decanus dicit:

Ad suggestum.

Ascende in hanc cathedram, et utere potestate annuntiandi sancta Iesu Christi Evangelia, praedicandi Dei verbum, populum tibi commisum a vitiis compescendi et ad virtutes adhortandi in Spiritu sancto Dei. Amen.

Ad sedem confessionalem.

Exerce in hoc tribunali datam tibi potestatem iudicandi et absolvendi populum tibi commisum in remissionem peccatorum, in augmentum gratiae et in praemium vitae aeternae. Amen.

Ad baptisterium, quod neo-parochus manu tangit, aperit et claudit.

Dominus Iesus, qui dixit discipulis suis: Ite, docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti: det tibi gratiam, ut per lavacrum regenerationis Ecclesiae eius populum aggegare valeas. Amen.

Ad sacristiam.

Accipe possessionem ecclesiae in NN., iurium, redituum et omnium ad eam pertinentium, ad providendum cultui Dei et ecclesiae necessitatibus. Amen.

Denique ad altare reversus, neo-parochus flectit in infimo gradu altaris, et decanus ipsi dicit:

Ego te pono et constituo et induco in realem et actualem possessionem pastoratus huius in N.N., iuxta litteras institutionis, in nomine Patris, et Filii, + et Spiritus Sancti. Amen.

Quo factus, decanus ad introductum, populumque congregatum monita quaedam salutaria dirigit. Tandem, aperto rursus tabernaculo, more solito cantatur "Tantum ergo" etc., et datur a parocho benedictio cum SS. Sacramento.

Formule voor de installatie van pastoors

Men zingt of leest Veni Creator met het vers en gebed. De deken, die de nieuwe pastoor zal installeren, welke bekleed is met superplie en witte stool (waarmee ook de deken bekleed moet zijn), leidt hem naar het hoogaltaar, waar eerder al de sleutels van de kerk, de kelk, het missaal en de gevouwen priesterlijke misgewaden zijn klaargelegd. Nadat hij de aanstellingsbrief uit de handen van de nieuwe pastoor ontvangen heeft, leest hij hem in tegenwoordigheid van twee getuigen en de gelovigen voor.

Daarna beveelt hij hem om geknield voor het hoogaltaar de gebruikelijke eed af te leggen op deze wijze: "Ik zweer en beloof gehoorzaamheid, ontzag en eerbewijs aan Paus NN., aan Zijne Excellentie, de hoogeerwaarde heer NN. ordinarius van het bisdom Den Bosch en zijn opvolgers. Ik zweer en beloof ook mijn pastoraat in NN. trouw te vervullen, en daar persoonlijk te wonen, volgens de daaraan verbonden last; de tijdelijke goederen van mijn pastoraat en kerk zal ik niet vervreemden, en al het vervreemde zal ik, voorzover het in mijn macht is, getrouw proberen terug te krijgen. Een specificatie van al de vruchten van mijn pastoraat en mijn kerk, met een duidelijk overzicht van hypotheken, grenzen en termijnen, zal ik op verlangen aan Zijne Excellentie, de hoogeerwaarde ordinarius van ons bisdom geven: zo waarlijk helpe mij God en deze heilige Evangeliën Gods," met de rechterhand op het evangelie.

Als dit gedaan is, gaat de deken op naar het midden van het altaar, kust het, en geeft de nieuwe pastoor (die met de deken de trappen op is gegaan) de sleutels van de kerk, zeggende: "Door de overhandiging van de sleutels stel ik u aan en bevestig ik u in het werkelijke en tegenwoordige bezit van dit pastoraat in NN., met alle voorrechten, rechten en voorzieningen." Dan opent de nieuwe pastoor het tabernakel en knielt voor het Allerheiligst Sacrament. De deken zegt:

Bij het overhandigen van kelk, missaal etc.

"Als teken van het werkelijke en tegenwoordige van het pastoraat in NN., geef ik u de kelk, het missaal en de priesterlijke misgewaden van het hoogaltaar."

Hierna, nadat het tabernakel gesloten is, gaan ze van daar naar de preekstoel etc., zoals hierna beschreven, en de deken zegt:

Bij de preekstoel.

"Ga op dit gestoelte en gebruik uw macht om het heilig Evangelie van Jezus Christus te melden, om het woord Gods te verkondigen, om het volk dat u is toevertrouwd tegen ondeugden te bedwingen en tot de deugden aan te sporen in de Heilige Geest Gods. Amen."

Bij de biechtstoel.

"Oefen in dit tribunaal de macht uit, die u gegeven is om het volk dat u is toevertrouwd te oordelen en vrij te spreken, in de vergeving der zonden, in de vermeerdering van genade en de toezegging van het eeuwig leven. Amen."

Bij de doopvont, welke de nieuwe pastoor met de hand vastgrijpt, opent en sluit.

"De Heer Jezus, die tot zijn leerlingen gezegd heeft: Gaat, en leert alle volkeren, en doopt hen in de naam van de Vader, en de Zoon, en de Heilige Geest: hij geve u genade, opdat gij door het bad der wedergeboorte het volk van zijn Kerk moogt laten toenemen. Amen."

Bij de sacristie.

"Aanvaard het bezit van de kerk in NN., de rechten, inkomsten en alles wat haar toebehoort, om de eredienst aan God en wat voor de kerk nodig is te verzorgen. Amen."

Daarna aan het altaar teruggekeerd, knielt de nieuwe pastoor op de onderste tree van het altaar, en de deken zegt tot hem:

"Ik plaats en stel u in het werkelijke en tegenwoordige bezit van het pastoraat in NN., volgens de aanstellingsbrief, in de naam van de Vader, en de Zoon, + en de Heilige Geest. Amen."

Zodra dit gebeurd is, richt de deken tot de geïnstalleerde en tot het verzamelde volk enige heilzame woorden. Daarna wordt het tabernakel geopend, zingt men volgens gebruik "Tantum ergo" etc., en geeft de pastoor de zegen met het Allerheiligst Sacrament.